Belang van houtbouw in Nederland

De bouwsector is verantwoordelijk voor meer dan 23% van de totale CO2-voetafdruk wereldwijd. 1.7% van de totale voetafdruk van Nederland is toe te schrijven aan beton. Engineered Wood Products (EWP's) hebben het potentieel om het duurzame gebruik van hout in de bouwsector aanzienlijk te vergroten. Hout, en met name EWP, kan staal en beton als belangrijkste constructiematerialen vervangen, waardoor de koolstofvoetafdruk van de industrie met meer dan 80% kan worden verminderd. Daarnaast wordt het door het in hout opgeslagen koolstof behouden, dat normaal gesproken vrijkomt aan het einde van de levensduur van de boom. Deze wordt bij hergebruik ook na de sloop van een gebouw vastgehouden, wat leidt tot een positieve CO2 voetafdruk. 

De bossen die de houtproductie voeden, kunnen volledig duurzaam zijn, en ondersteunen het herstel van een bio-based economie, ook buiten de bouwsector. Voor Nederland voorzien we een potentieel van meer dan 400 miljoen bomen die hiervoor economisch rendabel kunnen worden geplant, die in toevoeging op de CO2 besparing door het verminderen van betongebruik nog eens ~5% van de Nederlandse CO2 uitstoot kunnen vastleggen. 

Houtbouw en EWP worden al decennia toegepast in de bouwsector in Europa, maar nog weinig in Nederland. Onder EWP vallen verschillende producten, zoals kruislaaghout (CLT), Glulam en LVL. Deze kunnen gecombineer worden met andere vormen van houtbouw zoals houtskeletbouw (HSB). Houtbouw heeft zich bewezen als constructies met lage total cost of ownership en zijn veilig en gezond. Houtbouw is daarmee dé kans voor bouwend Nederland om drastisch haar CO2 footprint te verlagen. De bouwsector is in Nederland echter nog niet klaar om de overstap naar grootschalige houtbouw te maken. Dit komt door knelpunten in de toeleveringsketen en verschillen tussen het 'traditionele' bouwproces en het houtbouwproces. Een houten gebouw vereist een andere planning, ontwerp, toeleveringsketen van materialen, productie, en bouw aanpak. (Zie de bijlage voor meer informatie over EWP en de Nederlandse situatie.)  We staan voor een kip-of-het-ei-dilemma, dat enkel opgelost kan worden door een systemische ketenaanpak. 

Dit project organiseert een transitie in de bouwketen om van spoor te wisselen naar een steeds groter component van hout in de Nederlandse bouwketen. Het project streeft ernaar om in 10 jaar tijd 30% van alle nieuwbouwwoningen in Nederland uit hout te laten bouwen, resulterend in de toevoeging van 400 miljoen duurzaam beheerde bomen.

 Transitie aanpak

 Deze transitie vereist een samenwerking van alle relevante partijen in de keten. Dit zijn onder andere overheden en regulerende instanties, producenten van bouwmateriaal, opleidingen in de bouw, projectontwikkelaars, financiers, aannemers, en onderaannemers. Om de transitie op gang te brengen wordt het transitiepad voor de sector in kaart gebracht, met behulp van belangrijke stakeholders. Dit resulteert in een concreet actieplan dat de transitie bewerkstelligt. Activiteiten van het project bevatten onder andere:

• Representanten van de belangrijkste spelers in de bouwketen bij elkaar brengen, het systeem in kaart brengen, en het transitiepad vormgeven.

• Integratie van het proces samen met het materialenpaspoort en de circulaire bouwsector initiatieven.

• De bouwsector informeren over de verschillen tussen houtbouw en traditionele bouwmethoden.

• De invoer van de CO2 belasting op bouwmaterialen begeleiden om op het juiste moment ingezet te worden als systeem-impuls.

• Nieuwe financieringsregelingen voorstellen die het aantrekkelijker maken om houtbouw te kiezen boven beton en er optimaal van te profiteren.

• Het beschikbaar maken van opleidingen en trainingen voor de bouwsector om hoe efficiënt om te gaan met houtbouw.

• Het opbouwen van binnenlandse houtbouw en EWP-productiecapaciteit om te dienen als een knooppunt voor innovatie en lokale houtvoorziening.

• Het opbouwen van Nederlandse houtproductie en stimulering van de aanplant van nieuwe bossen als onderdeel van deze duurzame toeleveringsketen.